ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Ο Κύλινδρος του Κύρου (539 π.Χ.)

Τα διατάγματα του Κύρου που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα ήταν χαραγμένα στην Ακκαδική γλώσσα σε κύλινδρο από ψημένο πηλό.

            

Κύρος ο Μέγας ο πρώτος βασιλιάς της Περσίας, ελευθέρωσε τους σκλάβους της Βαβυλώνας, 539 π.Χ.

Το 539 π.Χ., τα στρατεύματα του Κύρου του Μεγάλου, του πρώτου βασιλιά της αρχαίας Περσίας, κατέκτησαν την πόλη της Βαβυλώνας. Αλλά οι επόμενες ενέργειές του ήταν αυτές που σήμαναν μια μεγάλη πρόοδο για τον Άνθρωπο. Ελευθέρωσε τους σκλάβους, διακήρυξε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν τη θρησκεία τους και εδραίωσε φυλετική ισότητα. Αυτές και άλλες αποφάσεις καταγράφηκαν σε ένα κύλινδρο από ψημένο πηλό στην Ακκαδική γλώσσα με σφηνοειδή γραφή.
Το αρχαίο αυτό αρχείο, γνωστό σήμερα ως Κύλινδρος του Κύρου, θεωρείται ως ο πρώτος χάρτης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο. Έχει μεταφραστεί και στις έξι επίσημες γλώσσες των του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και οι διατάξεις του προσομοιάζουν με τα τέσσερα πρώτα άρθρα της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
H Εξάπλωση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Από τη Βαβυλώνα, η ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γρήγορα εξαπλώθηκε στην Ινδία, στην Ελλάδα και τελικά στη Ρώμη. Εκεί, προέκυψε η έννοια του «φυσικού νόμου», αφού παρατηρήθηκε το γεγονός ότι οι άνθρωποι τείνουν να ακολουθούν συγκεκριμένους άγραφους νόμους στη ζωή τους και το Ρωμαϊκό δίκαιο βασιζόταν σε ορθολογικές ιδέες που προέκυπταν από τη φύση των πραγμάτων.
Έγγραφα που αποδεικνύουν τα δικαιώματα του ατόμου, όπως η Μάγκνα Κάρτα (1215), Αναφορά Δικαίου (1628), το Σύνταγμα των ΗΠΑ (1787), η Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789) και η Διακήρυξη Δικαιωμάτων, των ΗΠΑ (1791) είναι οι γραπτοί πρόγονοι πολλών από τα σημερινά έγγραφα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Ποια είναι τα ανθρώπινα δικαιώματά σου;
Ας ξεκινήσουμε με μερικούς βασικούς ορισμούς:
Άνθρωπος: ουσιαστικό
Ένα μέλος του είδους Homo sapiens ένας άντρας, μια γυναίκα ή ένα παιδί.
Δικαιώματα: ουσιαστικό
Πράγματα τα οποία δικαιούσαι ή σου επιτρέπονται εγγυημένες ελευθερίες.
Ανθρώπινα Δικαιώµατα: ουσιαστικό
Τα δικαιώματα που έχεις επειδή είσαι άνθρωπος.
Αν ρωτούσατε τους ανθρώπους στο δρόµο, «Τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώµατα;» θα παίρνατε διαφορετικές απαντήσεις. Θα σας έλεγαν για κάποια από τα δικαιώματα που γνωρίζουν, αλλά πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν όλα τα δικαιώματά τους.
Όπως περιγράφεται στους παραπάνω ορισμούς, δικαίωμα είναι κάποιου είδους ελευθερία. Είναι κάτι που το δικαιούται κάποιος επειδή είναι άνθρωπος.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα βασίζονται στην αρχή του σεβασμού του ατόμου. Η βασική θεώρησή τους είναι ότι κάθε άτομο είναι ένα ηθικό και λογικό ον που αξίζει να του φέρονται με αξιοπρέπεια. Αποκαλούνται ανθρώπινα δικαιώματα γιατί είναι οικουμενικά. Ενώ κάποιες χώρες ή ειδικές ομάδες απολαμβάνουν συγκεκριμένα δικαιώματα που ισχύουν μόνο γι’ αυτούς, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι τα δικαιώματα που δικαιούνται όλοι –χωρίς να έχει σημασία ποιοι είναι και πού ζούνε– απλώς γιατί είναι ζωντανοί.
Εντούτοις, αν ζητήσετε από πολλούς ανθρώπους να σας απαριθμήσουν τα δικαιώματά τους, θα σας πουν μόνον για την ελευθερία του λόγου και της θρησκευτικής πεποίθησης και, ίσως, ένα δυο άλλα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για σημαντικά δικαιώματα αλλά το πλήρες εύρος των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι πολύ μεγάλο. Εμπεριέχουν επιλογές και ευκαιρίες. Εμπεριέχουν την ελευθερία να αποκτήσει κανείς μια δουλειά, να ακολουθήσει μια σταδιοδρομία, να επιλέξει το σύντροφο που επιθυμεί και να αναθρέψει τα παιδιά του. Περιλαμβάνουν το δικαίωμα της ανεμπόδιστης μετακίνησης και το δικαίωμα να εργάζεται κανείς και να έχει δίκαιες απολαβές χωρίς να υφίσταται παρενοχλήσεις, κακομεταχείριση, απειλές και αυθαίρετες απολύσεις. Περιλαμβάνουν ακόμα και το δικαίωμα του ελεύθερου χρόνου.
Σε παλιότερες εποχές, δεν υπήρχαν ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά ήρθε η ιδέα ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν συγκεκριµένες ελευθερίες. Και αυτή η ιδέα, στον απόηχο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αποτυπώθηκε τελικά στο έγγραφο που ονομάζεται η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με τα τριάντα δικαιώματα τα οποία παρέχονται σε όλους τους ανθρώπους.

»

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Μέχρι το 1948, η νέα Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών είχε τραβήξει την προσοχή ολόκληρου του κόσμου. Υπό τη δυναμική προεδρία της Ελέανορ Ρούζβελτ, χήρας του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Φρανκλίνου Ρούζβελτ, υπερμάχου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντιπροσώπου των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, η Επιτροπή ξεκίνησε την προπαρασκευή του εγγράφου που θα γινόταν η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η έμπνευσή του, αποδόθηκε στην Ελέανορ Ρούζβελτ η οποία την αποκάλεσε Μάγκνα Κάρτα για όλη την ανθρωπότητα. Υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου 1948.
Στο προοίμιό της, και στο Άρθρο 1, η Διακήρυξη δηλώνει κατηγορηματικά τα εγγενή δικαιώματα όλων των ανθρωπίνων όντων: «Η παραβίαση και η περιφρόνηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρότητας, που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και η προοπτική ενός κόσμου όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι από τον τρόμο και την αθλιότητα, έχει διακηρυχθεί ως η πιο υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου...Όλοι οι άνθρωποι γεννήθηκαν ελεύθεροι και ίσοι όσον αφορά την αξιοπρέπεια και τα δικαιώµατά τους».
Τα Κράτη Μέλη του ΟΗΕ υποσχέθηκαν να συνεργαστούν για την προώθηση των τριάντα Άρθρων για τα ανθρώπινα δικαιώματα που, για πρώτη φορά στην ιστορία, συγκεντρώθηκαν και κωδικοποιήθηκαν σε ένα και μόνο έγγραφο. Έτσι, πολλά από αυτά τα δικαιώματα, με διάφορες μορφές, αποτελούν σήμερα συνταγματικούς νόμους των δημοκρατικών χωρών.

Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελεί ένα διεθνές ιδανικό πρότυπο για όλες τις χώρες του κόσμου αλλά δεν έχει ισχύ νόμου. Έτσι, από το 1948 μέχρι το 1966, κύριος στόχος της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ήταν να δημιουργήσει μια διεθνή νομολογία για τα ανθρώπινα δικαιώματα με βάση τη Διακήρυξη και να εδραιώσει τους απαραίτητους μηχανισμούς για την εφαρμογή και τη χρήση της. Η Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δημιούργησε δύο βασικά έγγραφα: το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (ICESCR). Και οι δύο έγιναν διεθνείς νόμοι το 1976. Αυτά τα δύο Σύμφωνα, μαζί με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελούν το «Διεθνές Σύμφωνο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων». Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα εστιάζεται σε θέματα όπως το δικαίωμα στη ζωή, η ελευθερία του λόγου, η θρησκευτική ελευθερία και το δικαίωμα ψήφου. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα εστιάζεται στην τροφή, στην εκπαίδευση στην υγεία και στη στέγη. Και τα δύο Σύμφωνα διακηρύσσουν αυτά τα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους και απαγορεύουν τις διακρίσεις. Επιπλέον, το Άρθρο 26 της ICCPR ίδρυσε μια Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Η Επιτροπή αποτελείται από δεκαοκτώ ειδικούς επί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είναι υπεύθυνη να διασφαλίσει ότι όλοι όσοι έχουν συνυπογράψει την ICCPR την τηρούν. Η Επιτροπή εξετάζει αναφορές που υποβάλλουν οι χώρες κάθε πέντε χρόνια για να επιβεβαιώσει ότι συμμορφώνονται προς τη Διακήρυξη και δημοσιοποιεί τα ευρήματά της για την κάθε χώρα. Πολλές χώρες που έχουν επικυρώσει την ICCPR έχουν επίσης συμφωνήσει ότι η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπορεί να ερευνήσει καταγγελίες ατόμων και οργανισμών που τα δικαιώματά τους έχουν παραβιαστεί από το κράτος τους. Πριν προσφύγουν στην Επιτροπή, οι ενάγοντες πρέπει να εξαντλήσουν όλα τα ένδικα μέσα της χώρας τους. Μετά από έρευνα, η Επιτροπή δημοσιοποιεί τα αποτελέσματα. Αυτές οι αποφάσεις έχουν μεγάλη ισχύ. Εάν η Επιτροπή κάνει δεκτές τις κατηγορίες, το κράτος πρέπει να λάβει μέτρα για να διορθώσει την παραβίαση. ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Εκτός από τα Σύμφωνα της Διεθνούς Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν και περισσότερες από είκοσι κύριες συμφωνίες, οι οποίες αναφέρονται λεπτομερώς στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται όροι που προλαμβάνουν και απαγορεύουν συγκεκριμένες παραβιάσεις, όπως βασανιστήρια και γενοκτονίες και προστατεύουν ιδιαίτερα ευάλωτους πληθυσμούς όπως οι πρόσφυγες (Συνθήκη σχετικά με την Κατάσταση των Προσφύγων, 1951), οι γυναίκες (Συνθήκη για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διάκρισης κατά των Γυναικών, 1979) και τα παιδιά (Συνθήκη σχετικά με τα Δικαιώματα των Παιδιών, 1989). Άλλες συνθήκες καλύπτουν τις φυλετικές διακρίσεις, την πρόληψη γενοκτονιών, τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών, την απαγόρευση της δουλείας και τα βασανιστήρια. Κάθε μια από αυτές τις Συνθήκες έχει ορίσει μια επιτροπή ειδικών για τον έλεγχο της εφαρμογής των όρων της συμφωνίας από τα κράτη που την έχουν υιοθετήσει.

 

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων χρησίμευσε ως πηγή έμπνευσης για την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μία από τις πιο σημαντικές συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η σύμβαση εγκρίθηκε το 1953 από το Συμβούλιο της Ευρώπης, μια διακυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1949 και απαρτίζεται από σαράντα επτά Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Αυτό το σώμα δημιουργήθηκε για να ενισχύσει τα δικαιώματα του ανθρώπου και να προωθήσει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.
Η Συνθήκη επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Κάθε πρόσωπο που θεωρεί ότι είναι θύμα παραβίασης σε μία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η οποία έχει υπογράψει και επικυρώσει τη Σύμβαση, μπορεί να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Κάποιος πρέπει πρώτα να εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες προσφυγής στα δικαστήρια της χώρας του και να έχει καταθέσει αίτηση προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ, ΑΦΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΙΑ
Στην Αμερική, Βόρεια και Νότια, στην Αφρική και Ασία, περιφερειακά έγγραφα για την προστασία και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δημιουργήθηκαν ως απόρροια της Διεθνούς Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η Αμερικανική Συνθήκη περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αφορά στις χώρες της Αμερικής και τέθηκε σε ισχύ το 1978.
Οι Αφρικανικές χώρες δημιούργησαν το δικό τους Χάρτη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1981), και οι Μουσουλμανικές χώρες δημιούργησαν τη Διακήρυξη του Καΐρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ισλάμ (1990).
Ο Ασιατικός Χάρτης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1986) δημιουργήθηκε από την Ασιατική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την ίδια χρονιά της ίδρυσής της, από μια ομάδα νομοθετών και ακτιβιστών υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Χονγκ Κονγκ. Ο Χάρτης περιγράφεται ως «λαϊκός χάρτης» γιατί μέχρι τώρα δεν έχει εκδοθεί κανείς κυβερνητικός χάρτης.